İHBAR TAZMİNATI
İhbar tazminatı, işçinin işten haber verilmeksizin veya ihbar süresi bitiminden önce çıkarılması durumunda işveren tarafından işçiye Ödenmesi gereken tazminattır. Bu durumun tam tersi de geÇerlidir. Yani işçinin kanunda belirtilen süreler dâhilinde, işverene bildirim yapmadan işi bırakması durumunda, işverene ihbar tazminatı ödemesi söz konusu olacaktır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin Ödeyerek iş sözleşmesini feshedebilir.
İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN TARAF İHBAR TAZMİNATI İSTEYEMEZ
İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün değildir. Muvazzaf askerlik nedeniyle askere giden işçi ve evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandıran kadın işçi ile bağlı bulunduğu kurumdan emekli olan veya kıdem tazminatı alabilir yazısı ile ayrılan işçi ihbar sürelerine tabi değildir ve dolayısıyla ihbar tazminatı hakları da bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez
TAVAN üCRET SINIRLAMASI YOKTUR
Kıdem tazminatında olduğu gibi ihbar tazminatında tavan ücreti sınırlaması yoktur. İhbar tazminatı Ödemeleri brüt ücret üzerinden hesaplanır. İşçinin ücretine ilaveten sağlanmış bulunan para veya parayla ÖlÇülmesi mümkün akdi ve toplu iş sÖzleşmesinden kaynaklanan menfaatler de gÖz Önünde bulundurulur. Fazla mesai ücreti, genel tatil ücreti ve hafta tatili ücreti gibi ücretler, ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınmaz. İhbar tazminatından sadece gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır. Bunun dışında herhangi bir yasal kesinti yapılmaz.
ZAMANAŞIMI
İhbar tazminatında zaman aşımı süresi 5 yıldır. Bu sürenin aşılması durumunda işçi herhangi bir hak iddia edemez. İşçilerin zaman aşımı sürelerine dikkat etmeleri menfaatleri gereğince Önemlidir.
YENİ İŞ ARAMA İZNİ
Bildirim süresi iÇerisinde işveren, yeni bir iş bulabilmesi için gerekli olan iş arama iznini işçiye iş saatleri iÇerisinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır. İş arama izninin süresi ise günde iki saatten az olamaz. İşÇi daha Önceden işverene yazılı olarak bildirmek koşuluyla, iş arama izinlerinin toplu bir şekilde kullandırılmasını talep edebilir. İşÇiye bildirim süresi içinde, yeni iş arama izninin kullandırılmamış olması, tanınan ihbar bildirim süresinin geÇersiz olduğu sonucunu doğurmaz. İşveren iş arama iznini vermez veya eksik kullandırır ise o süreye ilişkin ücret işçiye iki katı olarak Ödenir. Kısmi süreli Çalışmalarda ise asgari iki saatlik iş arama izni geÇerli değildir.
İşçinin bildirim süresi iÇerisinde rapor alması durumunda rapor tarihleri ihbar sürelerinden sayılmayarak, rapor süresi kadar ihbar süresi de uzamaktadır. İhbar sürelerinin ulusal bayram ve genel tatil günlerine denk gelmesi durumunda, Çalışma süresince bu günlerde Çalışmayan işÇiler için iş arama izni hesaplaması yapılmamalıdır. Ancak haftalık tatil günlerinde ihbar süreleri işletilir.
İHBAR SüRESİ BüTüNLüK ARZ EDER
Bildirim süresi iÇerisinde taraflardan birinin bildirim süresine dair ücreti Ödemek suretiyle iş sözleşmesini derhal feshetmek istemesi durumunda geride bıraktığı süreyi toplam bildirim süresinden düşürerek kalan süre üzerinden hesaplanacak ücreti Ödemek gibi bir hakkı bulunmamaktadır. Bu gibi durumlarda derhal fesih hakkını kullanmak isteyen taraf söz konusu bildirim süresinin tamamı üzerinden hesap edilecek ücreti Ödemek zorundadır. Yani ihbar süreleri bütünlük arz eder ve bÖlünemez. Kısmi ödeme yapılamaz.
YILLIK İZİN SüRESİ İLE İHBAR BİLDİRİM SüRELERİ BİRLEŞTİRİLEMEZ.
İhbar bildirimli fesihte ihbar süresi iÇerisinde, işveren işçinin yıllık iznini kullanmasını isteyemez. Yıllık izinle ihbar bildirim süresi birleştirilemez. Bu husus İş Kanunu’nun 59. Maddesinde güvence altına alınmış olup, aşağıdaki şekilde yasalaştırılmıştır.
‘’İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 17 nci maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27 nci madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iÇ iÇe giremez.’’
İHBAR SüRELERİ
4857 sayılı İş Kanunu’na gÖre ihbar bildirim süreleri ve ihbar tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süreler aşağıdaki şekildedir. Bu süreler asgari olup sözleşme ile artırılabilir.
|
(6) altı aydan az |
(2) iki hafta |
|---|---|
|
(6) altı ay ile (18) onsekiz ay arasında |
(4) dÖrt hafta |
|
(18) onsekiz ay ile (3) üÇ yıl arasında |
(6) altı hafta |
|
(3) üÇ yıldan fazla |
(8) sekiz hafta |
***Haksızlıklara Kayıtsız Kalmayalım Davacı Olalım!
Sıkça Sorulan Sorular
İhbar tazminatı nedir, hangi hallerde ödenmektedir?
4857 sayılı İş Kanununun 17’nci maddesi gereği iş sözleşmesini feshetmek isteyen taraf; feshi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalarak diğer tarafa iletmekle yükümlüdür.
İş sözleşmeleri;
- İşi altı aydan az sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılır.
İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesheden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır. Bildirim süreleri bölünemez, kısmen uygulanamaz. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir.
İşçinin ihbar tazminatına hak kazanmasının esasları nelerdir?
İş sözleşmelerinin feshinden önce bildirim süresine bağlı kalınarak diğer tarafa yazılı bildirimde bulunulması esastır. İşten ayrılmak (istifa) isteyen işçi, sağlık nedenleri, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık veya işin durması benzeri haklı nedenler dışındaki işten ayrılmalarda işverenine bildirim süresini dikkate alarak yazılı bildirimde bulunmakla yükümlüdür. İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda, ayrılmanın nedeni önem taşımaksızın ihbar tazminatı hakkı oluşmamakta, böylesi bir talepte bulunulamamaktadır. İşten ayrılmanın yukarıda sayılan nedenler dışında bir gerekçeye dayanması ve işçinin bildirim süresine uymaksızın işi bırakması halinde, işverenin talep etmesine bağlı olarak işi bildirim süresine uymadan bırakan işçi ihbar tazminatı ödemek durumunda kalacaktır.
İşçinin ihbar tazminatına hak kazanmasının esasları nelerdir?
4857 sayılı İş Kanununun 17’nci maddesi uyarınca iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa yazılı olarak bildirilmesi esastır. Madde gereğince; 6 aya kadar süren çalışmalarda 2 hafta, 6 aydan 1,5 yıla kadar süren çalışmalarda 4 hafta, 1,5 yıldan 3 yıla kadar süren çalışmalarda 6 hafta, 3 yıldan uzun süren çalışmalarda 8 hafta bildirim süresi uygulanmaktadır. İş sözleşmesini performansa, işçinin davranışlarına, işin, işletmenin veya işyerinin gereklerine dayalı olarak fesh etmek isteyen işveren, feshi yazılı olarak ve bu sürelere bağlı kalarak işçiye iletmekle yükümlüdür. İş sözleşmesini bildirim süresi vermeksizin fesheden işveren, bu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak ödemekle yükümlüdür. Öte yandan; iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi, işveren tarafından deneme süresi içinde veya 4857 sayılı İş Kanununun 25’inci maddesi ile belirlenen esaslar çerçevesinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmemektedir. İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle derhal fesih esasları dışında bir nedenle ve feshi halinde aynı bildirim süreleri işçi için de geçerli olup, buna aykırı iş sözleşmesi fesihlerinde işverenin ihbar tazminatı alma hakkı doğabilmektedir.
İşveren işçiyi ihbar süresine uymaksızın, yani önceden haber vermeksizin işten çıkardığında işçinin talep edebileceği bir hak var mıdır?
İşverenin işçiyi işten çıkarması eğer İş Kanununda sayılan haklı nedenlerden birine dayanmıyor ise, işçiye bildirim süresine ilişkin ücret tutarı kadar tazminat ödemek zorundadır.
İşçi önceden haber vermeksizin işten ayrılırsa işveren işçiden ihbar tazminatı talep edebilir mi?
Eğer işçinin işten ayrılması haklı bir nedene dayanmıyor ise, işverenin de işçiden ihbar süresine ilişkin ücret tutarında tazminatı talep etmesi yasal olarak mümkündür.
İşten kendi isteğiyle ayrılan işçi ihbar tazminatı alabilir mi?
İş sözleşmelerinin feshinden önce bildirim süresine bağlı kalınarak diğer tarafa yazılı bildirimde bulunulması esastır. İşten ayrılmak (istifa) isteyen işçi , sağlık nedenleri, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık veya işin durması benzeri nedenler dışındaki işten ayrılmalarda işverenine bildirim süresini dikkate alarak yazılı bildirimde bulunmakla yükümlüdür.İşçinin kendi isteğiyle işten (istifa) ayrılması durumunda , ayrılmanın nedeni önem taşımaksızın herhangi bir ihbar tazminatı hakkı oluşmamakta, böylesi bir talepte bulunamamaktadır.
İşten ayrılmanın yukarıda sayılan nedenler dışında bir gerekçeye dayanması ve işçinin bildirim süresine uymaksızın işi bırakması halinde, işverenin talep etmesine bağlı olarak işi bildirim süresine uymadan bırakan işçi ihbar tazminatı ödemek durumunda kalacaktır.